Proje Yönetiminde Spekülatif Dizayn Araçları

Proje yönetimi, belirli hedeflere ulaşmak için planlı ve yapılandırılmış adımlardan oluşur; ancak, günümüzde hızla değişen dinamikler ve belirsizlikler projelere farklı açılardan yaklaşmayı zorunlu kılıyor.

Senaryolar, gelecekler konisi, gelecek çarkı gibi spekülatif tasarım araçları, ekiplerin geleceği çok boyutlu bir bakış açısıyla değerlendirmesine, stratejik kararlarını daha yenilikçi bir zeminde geliştirmesine katkı sağlayabilir. 

Bu yazıda Gelecek Çarkı ve Gelecekler Konisi gibi spekülatif dizayn araçlarını kullanan bir proje ekibinin hikayesini okuyacaksınız. 

Enes, seni tanıyalım.

Merhaba, ben Enes. Reklam sektöründe Operasyon ve İş Geliştirme Direktörüyüm. Aynı zamanda PMI Türkiye’de 1 yılı aşkın süredir gönüllü olarak çalışıyorum. Bundan öndeki tüm şirketlerim çok farklı sektördelerdi. Bir konuda çok fazla derinleşmek yerine farklı birçok disiplinde sahibi olmanın yaşamıma değer ve kolaylık kattığını düşünüyorum. Proje yönetiminde derinleştikçe de bunu pekiştirdim ve bir projede farklı disiplinlerle çok sayıda iletişim türü ve ilişki yönetmek gerektiğini gördüm. Bu benim ilgi ve merakımı da canlı tutan, beni sürekli oyunda ve canlı hissettiren bir alan.

Proje yönetimiyle spekülatif tasarımı nasıl buluşturdun?

Eğitim esnasında şu fikri pekiştirdim:

Tasarım, belirsizliği ortadan kaldırmak üzere kullanılabilecek harika bir araç.

Aslında biz sürekli bir şeyler tasarlıyoruz, evimiz, geleceğimiz, projelerimiz… Projeler, daha sonra olsun istediğimiz sonuçlara ulaşabilmek için kendimize oluşturduğumuz bir stratejik model. 

Bu noktada spekülatif tasarımın belirsizlik ortamında sinyallerden başlayarak geleceği şekillendirme önerisi ile yaptığımız uyuşuyor. Ek olarak projenin sonuçlarına dair farklı olasılıkları, çözüm ve çıktıları multidisipliner bir ekiple geliştiriyor olmak da öyle.

Bir yönetici olarak spekülatif tasarımı işinde nasıl kullandın?

Tam eğitimi aldığım dönemde üzerinde çalışmakta olduğumuz çok büyük, aynı zamanda oldukça flu bir proje gündemimdeydi. Hem iç hem dış kaynaklarla oldukça kalabalık bir ekiple çalışıyorduk.

Çok sevdiğim mentörüm Mustafa Hafızoğlu, “fikirler değil stratejiler çatışır” der. 

Ben de kendi deneyimlerimden, projelerde insanların aynı fikirde olmadığı yaklaşımlarla işlerini yönetmeye çalıştığını, bu sebeple çatışmalar yaşadığını gördüm.

Ve bir sabah tüm yönetim ekibini odada topladım, sormaya başladım.

• Bu projenin sonunda kesin olacak şeyler nelerdir? 

Tüm ekip görüşlerini belirttikten ve hemfikir olduktan sonra şunu sordum: 

• Peki, bu sonuçlar kesin olarak sizce hangi sonuçları üretecek?

Bu kısmı da herkes tamamladıktan sonra tekrar sordum. 

• Burada, projenin geleceğinde olması muğlak olan neler var? 

Görselin kaynağı

Görselin kaynağı

Tüm ekiple o güne kadar yaptığımızı belki en iyi toplantıyı yapmış olduk. Çünkü oldukça belirsiz olan bir konuyu odadaki herkesin hemfikir olduğu bir noktaya taşıdık.

Günün sonunda projeyi ne amaçla yaptığımızı sorduğumda herkesten aynı yanıtı alabiliyordum. Ama daha da güzel bir şey var!

Bunların ardından projedeki riskleri tartışmaya açtığımızda herkes kendi departmanı perspektifinden görüşlerini paylaştı. Normalde bu soruda farklı paydaşların oluşturduğu riskleri işaret etmeye meyilli oluruz. Ancak spekülatif tasarımdan da gelen multidipliner çalışma kültürü ve eleştirel düşünce perspektifi ile her birim kendi risklerini ortaya koydu ve buna dair stratejilerini de konuştu.

Ben açıkçası on beş yıllık iş hayatımda hele ki böyle flu bir projede birkaç saat içinde herkesin bu kadar net ve aynı hizada olduğu bir an görmedim. Normalde susmayan telefonlarım, o günden sonra üç gün neredeyse çalmadı. Çünkü herkes en önemli gündem ile alakalı hemfikirdi ve bir sonraki adımları ile ilgili çalışmaya zaten başlamıştı.

Harika! İlham verici. Peki, tüm bunlardan sentezle son neler eklemek istersin?

Mustafa Tülü’den duyduğum önemli bir söz daha var harekete geçiren. 

Tam da olduğun yerden başlayacaksın!

Spekülatif tasarımda da böyle. Sokratesin “bilmediğini bilmeyen bir insana bilmediğini nasıl anlatırsın” üzerine ilerlettiği sorgulamasında olduğu gibi…

---

Spekülatif dizayndan da alınan ilhamla, projelerde belirsizlikle öncelikle dürüst bir şekilde tanışmak, sonra onları arzu edilen geleceğe çevirmek için bugünden başlayarak birlikte tasarlamak mümkün.

Spekülatif tasarım ile ilgili daha fazla bilgi almak, proje ekipleri ve multidisipliner takımlarda nasıl çalışılabileceğini öğrenmek için coimagin.com'u ziyaret edebilirsiniz.